Drie wegvliegende zoons
Vietnam vond ik een vergissing, maar ook daar bewonderde ik de opofferingsbereidheid van de Amerikanen. In Normandië ontroerde de omvang van de erevelden me. Met allemaal medestrijders van Dirk en Ton.
Ze rusten ook in het uiterste zuiden van Limburg, de Amerikaanse oorlogsbegraafplaats, ofwel Netherlands American Cemetery and Memorial. Al in het najaar van 1944, een maand na de bevrijding van Limburg, startte de aanleg. De USA wilde bij hervatting van het in Arnhem gestrande offensief een ereveld gereed hebben, buiten de grenzen van Duitsland. Geen enkele daar gesneuvelde Amerikaan mocht op vijandelijk gebied achter blijven.
Waar op de meeste oorlogskerkhoven de grafstenen in rechthoeken worden opgesteld, staan hier de 8.301 kruizen in waaiers. In enorme cirkels, zoals de bovenste foto toont. Een poging met die subtiele rondingen verdriet te verzachten? Mooi is het in elk geval, ook fotogeniek.
Een razende bladblazer ergerde me even. Die liep dwars tussen de kruizen door. Wat een verstoring van de rust, moraliseerde ik. Totdat duidelijk werd dat het bij de strakke opzet van deze dodenakker hoort. Tussen het egaal groene gras steken de kruizen strakker af. Dat bruine blad benadrukt de dood.
Alles is ruim opgezet, te beginnen de herdenkingsgebouwen. Bush was here, op 8 mei 2005, zestig jaar na de totale capitulatie omdat voor de rest van de wereld 8 mei 1945 geldt.
Tien jaar later herinner ik me nog de trots op mijn Limburgse landgenoten. De hoogste Amerikaan koos dit ereveld voor de zestigste herdenking. Vanwege de verzorging en vooral de adopties van graven door de bevolking. De vlaggen van de president en onze vorstin hangen ingelijst in het kleine museum.
Buiten is de geallieerde opmars vanuit Normandië met forse pijlen ingetekend op een enorme stenen landkaart.
Zijn de kleuren zo fel voor een contrast met de tientallen meters wand met 1722 donkergrijze namen namen? Allemaal ongelocaliseerde gesneuvelden. Volgens de formulering op de muur: ze vonden op een onbekende plek hun graf. Gebeitelde slachtoffers die later zijn gevonden kregen een rozet.
De dertig meter hoge herdenkingstoren met kapel en carillon is een rechthoek. Daarvoor het beeld van een Rouwende Moeder, prachtige gratie als contrast op die hoekigheid.
Aan haar rug drie vliegende duiven. In internetdocumenten zocht ik vergeefs bevestiging van een bijna onvermijdelijke uitleg: zij verloor drie zoons.
Technisch ook nog fascinerend hoe dit beeld is opgebouwd.
Ook komt de vraag: Is dit de moeder in de befaamde Spielberg-film Saving private Ryan? De film nooit gezien, ik ben niet altijd zo intensief bezig geweest met 40-45.
Deze aandacht voor de Yanks is een belangrijk deel van mijn motivatie. Daarom kom ik hierop terug in de pagina Nooit vergeten van hoofdstuk Motivatie.
Volgend pagina: Monument Brandwijk