Vooraf: Wolter Noordman publiceerde als eerste de verzetsfoto met Ton in Ommen. Reden voor een kennismaking. Dankzij dat boek kon ik ook een boeiend vluchtverhaal van vliegenier James Anslow samenvatten: Naar de vrijheid
Britse eer voor 32 jaar zoeken
De foto van de Sallandse gewapende groep leek bijkomstig voor Wolter Noordman in zijn boek 'Luchtalarm op de Veluwe’. Hij overstelpt lezers met informatie over vliegtuigcrashes. Vol avonturen van overlevende bemanningsleden, eerbied voor wie omkwam.
Ik rekende op een strak archief, maar dat viel wattegen. Zijn kleine kantoor staat aan alle kanten vol stapels documenten, foto’s, aantekeningen, mappen op uiteenlopende meubels. Vooral het schijnbare gebrek aan ordening vond ik verbazend.
,,Ik heb het geluk van een fotografische geheugen, vind altijd alles terug’, vertelt Wolter. ,,Bovendien, wat je hier aan dossiers en ziet liggen, stamt uit het verleden, toen de PC nog niet zijn intrede had gedaan. Deze hebben allen wel een naam, dus zo chaotisch is het in feite niet, al lijkt het wel zo. Tegenwoordig is bijna alles digitaal per gebeurtenis of naam opgeslagen
Toeval, het eerste levenslicht zag hij in Kampen op 11 april 1949, vier jaar na de executies in Zijpersluis, maar groeide op in Heerde, waar hij verder altijd woonde. In 1984 vertelde een collega bij de belastingdienst hoe die naar resten zocht van de massa’s op de Veluwe neergestorte geallieerde vliegtuigen. Later ging Wolter zelfstandig zoeken, ruim dertig jaar lang. Hij vond veel, bouwde ook een netwerk van overlevende vliegtuigbemanningen, schreef uiteindelijk zes boeken.
Zijn zoektocht naar omgekomen bemanningsleden van de op 3 april 1943 boven Wapenveld gecrashte Halifax leidde tot Britse hulde. De research begon al in 1984. Drie van de zeven bemanningsleden werden gevonden en op 7 april ter aarde besteld in begraafplaats Rusthof, Leusden. In een groeiende enclave voor het Gemenebest, dat nu 234 graven telt. De andere vier bleven vermist.
Geregeld kreeg hij een aanwijzing waar zij te vinden zouden zijn, research leidde nooit tot een vondst. Totdat in 20014, ruim dertig jaar late, brokstukken van een Halifax werden opgegraven uit de dijk van het Apeldoorns Kanaal. En onherkenbare menselijke resten.
Wolter ging aan de slag. In 1984/1985 had hij al nabestaanden opgespoord, had in dertig jaar een reputatie opgebouwd en daaraan goede contacten overgehouden met de Bergingsdienst Koninklijke Luchtmacht, Gravendienst Koninklijke Landmacht, het Britse ministerie van defensie en de RAF.
Achter de schermen droeg de Veluwenaar veel informatie aan, die de crash boven Wapenveld ‘linkte’ aan de vondst in de kanaaldijk. Waarmee na bijna zeventig jaar een einde kwam aan vermissing van vier mannen.
,,Even is het overwogen hen ook te begraven in Leusden. Uiteindelijk is gelukkig gekozen voor de begraafplaats in Wapenveld, waarboven ze omkwamen. Het deed me echt veel er aan bij te dragen dat ze een laatste rustplaats kregen, om de nabestaanden zekerheid te geven.’’
Een mooi eerbetoon was zijn loon. Het bestuur van het 158 e Squadron van de RAF benoemde Wolter in 2016 tot erelid. Wegens zijn ‘voortreffelijke bijdrage aan de nagedachtenis van de omgekomen bemanning van bommenwerper DT795’’, zoals het is omschreven in het getuigschrift dat hem toen werd uitgereikt. Het prijkt op zijn kamer naast een replica van een Halifax.
Van de begrafenis van de vier bemanningsleden in Wapenveld maakte Omroep Gelderland een mooie reportage: Laatste vier.