Naast Sallandse 'verzetstafel' gevallen
De foto's van de kp-Seigers leken mij uniek en onbekend, maar de sepia versie blijkt al in 2002 gepubliceerd. De foto staat in een oorlogsboek in het zwart-wit. Maar met een misverstand bij een (in elk geval letterlijk) centrale persoon. Voor maximaal inzicht zal ik enkele beelden herhalen
‘Luchtalarm op de Veluwe’ heet het boek, geschreven door Heerdenaar Wolter Noordman. Het onderschrift bevat twee vergissingen. De foto maakte een kleine wereldreis, want die werd de schrijver door de piloot James Anslow toegestuurd uit Amerika. Die moet hij op zijn beurt uit Salland hebben gekregen. Zo'n omweg kan tot onnauwkeurigheid leiden, zoals blijkt uit het bijschrift hieronder
Die halfkale man in het centrum zou dominee Vogelaar uit Lemelerveld zijn. Het is Ton Bons, verzekert zijn oomzegger Monique Bons. Ik twijfel daar niet aan. Op de andere foto is zijn gezicht half weggedraaid, daar is Ton Bons herkenbaar. Niet half kaal, zoals lijkt in het Veluwse boek. Op de andere, duidelijkste foto heeft hij licht dun haar. Net als op de pasfoto van mijn neef.
Ooit zette ik een verkeerde naam onder een feestelijke foto in de krant. Wat een verontwaardiging gaf dat. Toch kan ik over de 'Veluwse vergissing naast enige teleurstelling ook begrip opbrengen.
Vogelaar staat op de verzetsfoto uit Dalfsen. Die man is echt half kaal, daarachter een dikke donkere haardos.
De versie uit Amerika was wellicht de enige foto was waarover Noordman beschikte. Dan is het misverstand begrijpelijk. Hoofd van Ton Bons half schuil achter het pistool (onderste uitsnede), zijn hoofd te flets om het dunne haar te zien.
Ton Bons viel zo wel naast de historiebeschrijvingen van de ‘Sallandse verzetstafel’.
Nog iets klopt niet in het Veluwse bijschrift. De jolige dame is volgens de best geïnformeerde bron echtgenote Koosje (Jacoba) Seigers en heet in het Veluwse bijschrift Vogelaar. Later trouwt ze wel met hem Kun je geen 'echte fout'noemen, wel een extra reden te twijfelen aan de onderschrift-naam van Ton in het Veluwse boek.
Daar staat tegenover dat Noordman onthulde dat tussen Wicher Dam en Ton Bons de Amerikaanse piloot zat, een naam die bij Monique eerder niet bekend was. Over hem ga ik meer schrijven.
De foto-publicatie is verrassend omdat geen verzetsactiviteiten van het Wolfskuil-gezelschap bekend zijn tussen die hogere heuvels van de Veluwe. Alleen de twee piloten in de Wolfskuil zijn van belang voor het Veluwse epos over ontsnappingen van vliegtuigbemanningen.
Het is wel de meest ‘krijgshaftige’ van 67 afbeeldingen in ‘Luchtalarm...’. Veel voor een oorlogsboek dat primair op teksten is gericht. Het is daarin leuk bladeren door foto's met onderduikers en bewoners van de schuiladressen, maar geen enkele met wapens. Die ene staat erin
De fout in het bijschrift droeg bij aan mindere bekendheid van mijn neef. Dus weer een beetje vergeten. Maar dat die Veluwse oorlogsschrijver de foto op waarde schatte, verdient waardering.
In samenwerking attendeerden de Historische Kringen Dalfsen en Ommen (HKD, HKO) me op het Veluwse boek. De ene bezit het en maakte een PDF, opgenomen in de kolom links, de andere mailde die door naar mij.
,,Ton Bons is bij ons niet bekend, of in elk geval nauwelijks,'', vertelden Sir Schokkenbroek en Teun Eilander van de HKO me na een gesprek. Mijn waardering beschreef ik, maar: Ze bleken ook het boek De Ondergrondse van Coen Hilbrink, met essentiële informatie over Ton Bons, niet in hun bilbiotheek te hebben.
Dit is Vergeten verzet. Geen nagedachtenis aan een Amsterdamse passant, die in dat kleine jaar in en om Ommen best actief was.
Het lange, over het Ommer verzet verhelderende onderhoud met de twee vrijwilligers, was ook informatief voor de zoektocht in de aansluitende pagina.
Omdat de foto in het Veluwse boek is gepubliceerd, draal ik niet met een publicitaire rechtzetting, al is het maar in deze site.
Volgende pagina: Redding gearresteerde piloot
Daarna, gerelateerd aan deze pagina: Zoeken in de Wolfskuil