concept
2016, fundamenteel gewijzigd op 10 maart 2020
‘Fotolocatie’ verder weg
De naam Wolfskuil-foto slaat op de eerste plaats op de schuilplaats van het achttal. Te lang is voetstoots aangenomen dat de foto nabij het ‘hol’ zou zijn gemaakt. Nagenoeg zeker, wat mij betreft, moeten we verder weg zoeken, veel plaatsen komen in aanmerking.
Al vier jaar houdt de Wolfskuil-foto mij bezig, pas eind februari 2020 drong tot me door dat die niet noodzakelijkerwijs nabij de woning van groepsleider Jan Seigers is gemaakt. Die bestaat nog, op 200 meter afstand van treinstation Ommen, wel aan de overzijde. Spoorovergang van de doorgaande Hammerweg naar Ommen nog eens 150 meter verder, het stadje een kilometer verderop. Een hol achter het huis kan nog net als iedere geredde piloot of fourageur even goed uitkijkt bij het ‘oversteken’, waarschijnlijk altijd ‘s nachts.
Maar een fotosessie overdag nabij het station, huize Seigers of de schuilplaats? Ik had vier jaar nodig voor logische twijfel. Google Maps hielp mij eens goed door te denken.
In 2016 ging ik voor het eerst serieus op onderzoek uit. Eerst bezocht ik de woning van Jan Seigers. Hij werd daar 78, een respectabele leeftijd omdat hij niet alleen tijdens de oorlog, maar ook bij de bevrijding door de Russen balanceerde op het randje van de dood.
De nieuwe vriendelijke en belangstellende bewoners stonden me toe een foto vanaf de zijkant te maken. Een sfeervolle houten woning, de erker met het markiesje is nieuw. De schuur voor het huis is wel oorspronkelijk. Net als de voordeur, waardoor Ton Bons en zoveel andere verzetsstrijders binnen kwamen. Of verbleven ze altijd in het bos?
De Wolfskuil is een langgerekt bosgebied van enkele tientallen hectare vol kleine landduinen. Bij huize Seigers zijn de bulten vier, hooguit vijf meter. Vijf minuten verderop in onbewoond lijkend bos duidelijk hoger, meter of zeven, acht. Precies voldoende om bij een slim, laag camerastandpunt gelijkenis op te roepen met de foto. Kan wel op tien verschillende plekken.
Zwervend ontdekte ik een 'klimweb', een hangende tunnel van blauwe buizen en ander spul voor kleine lijven. Jongerenvakantiecentrum De Wolfskuil is er in de buurt en werd gebouwd in 1939. De functie in de oorlog ken ik niet, maar de Wolfskuil was geen volledig onbewoond leegte.
Maar de foto hoeft niet eens in de Wolfskuil te zijn gemaakt, Besthemerberg (kamp Erika) ligt niet voor de hand, maar de Lemelerberg is niet echt ver weg.
Omdat het Amsterdamse verzetsverleden van mijn familie zoveel uitgebreider is en ik daarmee nog lang niet klaar ben, voel ik me niet geroepen tot meer praktische terreinverkenningen…. Vanuit Deventer.
In dit 75’e herdenkingsjaar te lang gewacht met deze publicatie? Die voorzichtigheid met veel afwegingen loonde, met het tamelijk recente inzicht dat de foto niet beslist bij de schuilplaats is gemaakt.